In 2022 is Brielle 450 jaar Libertatis Primitiae, Eersteling der Vrijheid. Tegelijk is Brielle de stad waar in 1572 op 9 juli 19 mensen (de Martelaren van Gorinchem) zijn omgebracht, omdat zij hun geloof niet wilden opgeven. Vrijheid voor de één was niet die voor de ander. In Brielle zijn er twee monumenten die aan deze geschiedenissen herinneren: het 1 april monument en de Bedevaartkerk.

De twee worden symbolisch aan elkaar verbonden in een permanente route van bezinning en inspiratie, de zogenoemde Geuzen- en martelarenroute. Tussen beide monumenten worden in de bestrating zeventien tegels en aan palen zeven borden geplaatst met betekenisvolle uitspraken en citaten, die gaan over vrijheid, verdraagzaamheid en verbondenheid. De Geuzen- en martelarenroute is onderdeel van de Binnenstad- en havenvisie en is ontworpen door bureau Kinkorn.

Citaten

De citaten die op de tegels komen te staan zijn door een jury aangeleverd. De jury bestond uit Briellenaren die afkomstig zijn uit de werelden van de muziek, de kerken, het onderwijs, de kunst, het erfgoed, het vluchtelingenwerk en het jeugd- en jongerenwerk.

De citaten moesten aan een aantal randvoorwaarden voldoen:

  • de teksten mochten een maximale lengte hebben van 160 tekens (inclusief spaties en interpunctie);
  • de teksten moesten gaan over (één van) de thema’s vrijheid, verdraagzaamheid, verbondenheid, de keerzijde daarvan of de relatie c.q. het spanningsveld ertussen;
  • het citaat moest van een derde zijn en aantoonbaar. Dat kan zijn uit een boek, krant, film, muziekstuk e.d.

Proces

Door de tien benaderde Briellenaren zijn ruim 140 citaten ingediend. Slechts een enkel citaat kon vanwege de overschrijding van de aangegeven lengte niet meegenomen worden bij de beoordeling. Vervolgens is aan hen de vraag voorgelegd welke citaten hun individuele voorkeur hebben. De resultaten daarvan zijn opgeteld en daar zijn 24 Nederlandstalige citaten uitgerold. Deze citaten komen op de tegels of op de borden van de Geuzen- en martelarenroute. Op de eerst geplaatste tegel - in het straatwerk voor het museum - staat het citaat van de schilder Karel Appel: “Vrijheid is een grote discipline”.

Kanon

De vestingwerken maken Brielle uniek. Maar de relatie tussen de ‘binnenstad' en de vestingwerken is beperkt. Om de beleving van de vestingwerken te verhogen is er door bureau Kinkorn, in samenspraak met o.a. de werkgroep Kanonnen en Affuiten, een plan gemaakt voor de beleving op bastion IV, bastion IX en wordt de Geuzen- en martelarenroute ontwikkeld.

Het idee van een interactief kanon op Bastion IV (Bleijkers Bolwerk) wordt nader uitgewerkt. De installatie laat bezoekers ervaren hoe het is om een kanon af te vuren. Al wandelend naar het kanon toe krijgen bezoekers stukjes informatie te lezen over de werking ervan. Het idee is om een plons in de vestiggracht te zien waar de kogel terecht komt zodra het kanon wordt afgevuurd. Dit plan wordt momenteel technisch uitgewerkt samen met bureau Kinkorn en verwacht wordt dat het kanon er in 2022 staat.